Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2010

Βαφτιστικά βυζαντινών Ελλήνων(11-14ος αι.)

Παρακάτω παραθέτω διάφορα βαφτιστικά βυζαντινών Ελλήνων, με ελληνικά κυρίως επίθετα, από διάφορες περιοχές, κυρίως όμως της Μακεδονίας(Χαλκιδικής) αλλά και άλλων περιοχών, από τον 11ο ως τον 14ο αιώνα.
Τα συμπεράσματα που μπορούμε να βγάλουμε εξετάζοντας τις πηγές, είναι πρώτον, ότι οχτώ με εννιά βαφτιστικά καλύπτουν μεγάλο ποσοστό του ονομαστικού των βυζαντινών, κάτι το οποίο μας θυμίζει πάρα πολύ την πραγματικότητα των Ελλήνων στις μέρες μας, αφού αυτά τα ονόματα κατά σειρά συχνότητας είναι τα εξής: Ιωάννης, Γεώργιος, Μιχαήλ, Νικόλαος, Θεόδωρος, Κωνσταντίνος, Δημήτρης, Μανουήλ, Βασίλειος.
Για να δώσω μια εικόνα ποσοστού που αντιπροσωπεύει την ονοματολογία της εποχής, στο υλικό που μπορούμε να έχουμε για την Παλαιολόγεια εποχή (Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit) , αναφέρω ενδεικτικά την συχνότητα εμφάνισης του κάθε επωνύμου, χωρίς οι αριθμοί να είναι απολύτως ακριβείς, μπορούμε όμως να καταλάβουμε τι ίσχυε:
Ιωάννης-1584, Γεώργιος-1200, Μιχαήλ-720, Νικόλαος-680, Θεόδωρος-680, Κωνσταντίνος-580, Δημήτριος-560, Μανουήλ-440, Βασίλειος-268, Λέων-228, Πέτρος-120, και ακολουθούν Αλέξιος, Νικηφόρος, Ανδρόνικος, Ανδρέας, Νικήτας, Στέφανος, Ιάκωβος, Γρηγόριος, Αντώνιος, Άγγελος, Κυριάκος, Ξένος, Μάρκος, Αθανάσιος, Ματθαίος, Φίλιππος, Παύλος, Συμεών, Σταμάτης, Χριστόφορος, Αλέξανδρος. Άλλα 200 περίπου βαφτιστικά ακολουθούν με μικρότερη συχνότητα.
Αβράμιος
Αβρόσιος
Αγαθάγγελος
Αγαθόνικος
Αγάθων
Αγαλλιανός
Αγάλων
Αγάπης
Αγαπητός
Άγγελος
Αδάμ/Αδάμης
Αδριανός
Αθανάσιος
Αθηνόδωρος
Αθιανός
Αιμιλιανός
Ακάκιος
Ακίνδυνος
Ακρίτης
Αλεξανδρής
Αλέξανδρος
Αλέξης
Αλέξιος
Αλκίνοος
Αλοΐζος
Αμάραντος/ης
Αμβρόσιος
Αμφιλόχιος
Αναστάσιος
Άναστος
Ανδρέας
Ανδριανός
Ανδρόνης
Ανδρόνικος
Άνθης
Άνθιμος
Αντίοχος
Αντίπας
Αντώνιος
Αντώνς
Αποστόλης
Αργυρός
Αρέθας
Αρετός
Αρής
Αρίσταρχος
Αρκολέων/Αρκολέος
Αρκόλυκος
Αρσένιος/Αρσένης
Αρώνης
Ασκληπιός
Αυγερηνός
Αυρήλιος
Αχιλλέας
Βάϊος
Βάρδας
Βαρθολομαίος
Βασίλειος
Βασιλικός
Βάσιος
Βελισάριος
Βεργής
Βλαδίμηρος
Βλάσιος
Βρανάς
Γαβριήλ
Γαληνός
Γεράσιμος
Γεώργης/Γεώργιος
Γιάκουμος
Γιάννης/Ιωάννης
Γρηγόριος/ης
Δαβίδης
Δημήτρης/ιος
Δημόνικος
Διογένης
Διομήδης
Διονύσιος
Δομένικος
Δοσίθεος
Δρακολέων
Δωρόθεος
Εβρετός
Ελευθέριος
Εμμανουήλ
Ερμογένης
Ευαγγέλιος
Ευγενειανός
Ευγένιος
Ευθύμιος
Εύλαμπος
Ευμάθης
Ευρετάς
Ευρετός
Ευστάθιος
Ευστράτιος
Ευτύχης/ιος
Ευφήμιος
Ηλίας
Θεοδόσης
Θεόδοτος
Θεόδουλος
Θεόδωρος
Θεοτόκης
Θεοφάνης
Θεόφιλος
Θεοφύλακτος
Θεοχάρης
Θωμάς
Ιάκωβος
Ιγνάτιος
Ισαάκιος
Ισίδωρος
Ιωάννης
Ιωσήφ
Καλλίανδρος
Κάλλιστος
Καλόθετος
Καλός
Κανάκης
Κασιανός
Κοσμάς
Κυπριανός
Κυριαζής
Κυριάκος
Κύρικος
Κύριλλος
Κυρίτζης
Κωνσταντίνος
Κώνστας
Κώστας
Λάζαρος
Λάμπων
Λαόνικος
Λεόντιος
Λέων
Λεωνίδας
Λιβέρης
Λοΐζος
Λουκάς
Λουκιανός
Μάγιστρος
Μακάριος
Μανόλης
Μανουήλ
Μάξιμος
Μαρίνος
Μάριος
Μάρκος
Ματθαίος
Μαυρίκιος
Μαύρος
Μερκούριος
Μηνάς
Μιχαήλ
Μιχάλης
Μοσχολέων
Μόσχος
Νεόφυτος
Νέστωρ
Νικήτας
Νικηφόρος
Νικόδημος
Νικόλαος
Νικόλας
Νικολέων
Νικολής
Νίκος
Νίκων
Ξένος
Ξενοφών
Ορέστης
Πάγκαλος
Παγκράτης
Παγκράτιος
Παναγιωτάς
Παναγιώτης
Πανάρετος
Πανταλέων
Πασχάλης
Παύλος
Πέτρος
Πίνδαρος
Πλάτων
Πόθος
Πολύκαρπος
Πυρρός
Ράλης
Ρωμανός
Σάββας
Σεβαστός
Σεμνός
Σέργιος
Σίμων
Σοφιανός
Στάθης
Στάϊκος
Σταμάτης
Στασινός
Σταυρηνός
Σταύρος
Στέφανος
Στρατήγιος
Στράτης
Στρατόνικος
Στυλιανός
Συμεών
Συναδηνός
Σωτήρης
Σωτήριχος
Σωφρόνης
Τριαντάφυλλος
Τρύφων
Φιλάρετος
Φίλιππος
Φιλόκαλος/ης
Φραγκίσκος
Φωκάς
Φωτεινός
Φώτης
Χρήστος
Χριστόδουλος
Χριστόφορος
Χρύσανθος
Χρυσάφης
Χρύσος
Χρυσόστομος
Χρυσωνάς
Ένα δεύτερο σημαντικό συμπέρασμα από αυτά τα δεδομένα σχετικά με τα βαφτιστικά των μεσαιωνικών Ελλήνων είναι ότι τα αρχαία ονόματα(αυτά που δεν είχαν αποκτήσει και χριστιανική σημασία όπως το Φίλιππος) παρότι δεν ήταν ευρέως διαδεδομένα δεν έπαψαν να χρησιμοποιούνται : Αθηνόδωρος, Αλκίνοος, Άρης, Αρίσταρχος, Αρκολέων, Αρκόλυκος, Ασκληπιός, Αχιλλέας, Δημόνικος, Διογένης, Διομήδης, Ερμογένης, Καλλίανδρος, Ξενοφών, Ορέστης, Πίνδαρος, Πυρρός, Στρατήγιος, Στρατόνικος κτλ.
Στη γυναικεία ονοματολογία τα πιο συνηθισμένα βαφτιστικά είναι τα Μαρία, Ειρήνη, Άννα, Θεοδώρα, Καλή, Ευδοκία, Ελένη.
Ελένη
Ευδοκία
Καλή
Θεοδώρα
Άννα
Ειρήνη
Μαρία
Αγάθη
Αγάπη
Αγγελίνα
Αγνή
Αδριανή
Αθανασία
Αθιανή
Αικατερίνα/η
Ακριτώ
Αλεξανδρώ
Αλεξία
Αμαραντίνα
Αμιρώ
Αναστασία
Αναστασώ
Ανθούσα
Αντωνία
Ανυφαντώ
Αργυρή
Αργυρώ
Αρετή
Αρχοντία
Αρχοντώ
Ασημίνα
Αυγερινή
Αχλαδώ
Βαρβάρα
Βασιλεία
Βασιλική
Βασιλώ
Γαληνή
Γεωργία
Δάφνη
Δήμητρα
Δρακοντώ
Δροσιανή
Ελεοδώρα
Ελευθέρη
Ελεφαντίνη
Ευγενία
Ευμορφία
Ευσταθία
Ευφημία
Ευφημώ
Ευφροσύνη
Ζωή
Θεοδοσία
Θεοδότη
Θεοδούλη
Θεοφανία
Θωμαΐς
Ιωάννα
Κανακώ
Κασιανή
Κατερίνα
Κλεόπα
Κλεώπη
Κοσμώ
Κυπριανή
Κυριακή/Κυριακούλα
Κωνσταντίνα
Λαμπρινή
Λαμπώ
Λεοντή
Λούκα
Λουκιανή
Λυγερίνα
Μαγδώ
Μακαρία
Μαργαρίτα
Μαρίνα
Μαρούλα
Μαυρικώ
Μελιτώ
Μιχαλώ
Μύρα
Νικολώ
Ξανθή
Ξένη
Ολυμπηδαραία
Ορέσταινα(συζ.Ορέστη)
Παγκαλώ
Παναγιώτα
Πασχαλώ
Πηγασώ
Πολυξένη
Ροδοκαλλή
Ροϊδώ
Σεβαστή
Σεμνή
Σοφία
Σταμάτα
Στασινή
Στελιανή
Στυλιανή
Συναδηνή
Σωφρονία
Τριανταφύλλινα
Τυχερή
Φωτεινή
Χρηστίνα
Χρυσή
Η κύρια πηγή που χρησιμοποίησα ήταν το χρησιμότατο εργαλείο των Erich TRAPP; unter Mitarbeit von H.-V. BEYER, R. WALTHER u. a., Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit, 2001.